علامه همایی، مدفن صائب تبریزی را کشف کرد و طی سال‌های مختلف تلاش کرد جایگاهی با معماری مناسب ساخته شود تا این گنجینه برای ایرانیان به یادگار بماند، اما امروز با گذر از مزار صائب تبریزی نیشتری بر قلب دغدغه‌مندان شهر فرو می‌رود؛ تخریب هر اثر تاریخی برای جامعه ادبی، هنر دوست و هنر پرور اصفهانی دردی است جان‌سوز و جانکاه.

مهدی نجار اعرابی، نویسنده و اصفهان پژوه، با اشاره به اینکه مزار صائب تبریزی در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۵۵  به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده، به ایسنا می‌گوید: در همۀ دنیا آثار ملی و کهن به بهترین نحو حفاظت و حراست می‌شود اما آرامگاه صائب تبریزی که پذیرای گردشگران ایرانی و خارجی از کشورهایی نظیر هند است، به حال خود رها شده و سنگ مزار نفیس این شاعر بزرگ در آستانۀ نابودی است.

او ادامه می‌دهد: شاگرد صائب به نام «میر نجات» که در تخت فولاد اصفهان مدفون است نیز سنگ مزاری مشابه استاد خود داشته اما براثر عوامل طبیعی، غیرطبیعی و یا انسانی این سنگ از بین رفته است و اگر اقدامی مؤثر، عملی و درخور شأن صائب برای حفظ و نجات سنگ مزار او نشود، در آیندۀ نه‌چندان دور شاهد نابودی این سنگ نفیس و ارزشمند نیز خواهیم بود.

پیشنهاد اعرابی این است که شیشه‌ای برای حراست و حفاظت از سنگ مزار نفیس صائب روی آن نصب شود تا از گزندهای طبیعی نظیر سرما، گرما، رطوبت، آفتاب و آسیب‌های غیرطبیعی مثل جهل برخی مردمان در امان بماند.

او می‌افزاید: در گام‌های بعدی می‌توان با ایجاد فضایی به سبک معماری چلیپا نظیر؛ کتابخانه‌ای مجاور آرامگاه، از این میراث ملی صیانت کرد.

این اصفهان پژوه، با ابراز گلایه‌ از بهانۀ همیشگی مسئولان که همان فقدان بودجه است، خاطرنشان می‌کند: هرگاه اصفهان دوستان و دغدغه‌مندان از بهسازی و بازسازی در راستای حفاظت و صیانت از آثار ملی و کهن سخن ‌می‌رانند، با بهانۀ فقدان بودجه کافی و مناسب روبرو می‌شوند، درحالی‌که شاهدیم همیشه برای برگزاری همایش‌ها، سمینارها، آئین‌های بزرگداشت و … بودجه وجود دارد! مگر نصب یک شیشۀ محافظ بر این سنگ مزار چه میزان هزینه‌ دربر دارد که هیچ نهاد و ارگانی توانایی اجرایی کردن آن را ندارد؟

اعرابی، دربارۀ اهمیت سنگ مزار صائب توضیح می‌دهد: این سنگ همانند کتیبه‌ای که مربوط به اواخر دوران شاه سلیمان است و در ورودی آرامگاه صائب نصب‌شده، مزین به امضای «محمد صالح اصفهانی» یکی از خوشنویسان برتر و مشهور در اواخر دوره صفوی بوده و تنها نمونه‌های حکاکی باقی‌مانده از اوست. ظرافت و دقت حجار نیز آن‌ را منحصربه‌فرد کرده‌ و اگر آسیب های وارده که اطراف سنگ مزار دیده می شود، به سنگ اصلی اصابت می کرد، معلوم نبود که چه اتفاقی رقم می خورد؟

او می‌گوید: آثار فراوانی از محمد صالح اصفهانی خوشنویس به‌صورت کاشی در مدرسه چهارباغ و گچ‌کاری در امام‌زاده اسماعیل است اما تنها نمونه‌های حکاکی به‌جامانده از این خوشنویس سنگ مزار صائب تبریزی و کتیبه ورودی آرامگاه اوست و اگر بی‌توجهی‌ها و سهل‌انگاری‌های نهادهای ذی‌ربط ادامه یابد، در کمتر از نیم‌قرن این نمونه‌های حجاری نفیس از بین خواهند رفت.

مؤلف کتاب «نسخۀ ارم» در مورد یادگاری‌نویسی بر روی آثار تاریخی ازجمله مزار صائب اظهار می‌کند: نقش یادگاری‌ در آثار کهن خود ریشه در گذشته دارد، به‌نحوی‌که گاه برخی از آن‌ها با گذر سالیان متمادی خود به‌نوعی آثار تاریخی بدل شده‌اند منتها نمونۀ آنچه بر این مزار، عمارت عالی‌قاپو و حتی سی‌وسه‌پل نقش بسته شاید با مرمت ظاهری و زیبا سازی ترمیم شود اما اثرات سو و غیرقابل جبرانی بر عمر بنا می‌گذارد و در طولانی‌مدت منجر به از بین رفتن استحکام این آثار ارزشمند کهن خواهد شد.

تلاش ایسنا، برای برقراری ارتباط با شهردار منطقه یک اصفهان، اداره اوقاف و حتی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان برای پیگیری وضعیت سنگ مزار صائب بی‌نتیجه ماند و تنها فریده روشن، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر اصفهان به این مهم پاسخ داد.

او گفت: اهتمام شهرداری اصفهان در احداث دو گذر ادبی صائب تبریزی و کمال اسماعیل و بهره‌مندی از آن‌ها به‌عنوان دو قطب گردشگری در راستای توسعه اصفهان همانند آرامگاه‌های سعدی و حافظ در شیراز بوده و در بودجه امسال به این مهم توجه خاصی شده است.

روشن، با اشاره به اختصاص ۲۵۰ میلیون تومان بودجه برای گذر ادبی صائب، یادآور شد: این بودجه در راستای بهسازی و احداث گذر ادبی صائب اختصاص‌یافته، نصب شیشه بر روی سنگ مزار صائب نیز در راستای حفاظت و حراست از آن در اولویت بوده و در انتظار دستور کار از سوی اداره کل میراث فرهنگی است.

انتهای پیام

منبع:ایسنا